Ελένη Τεζαψίδου

Η κυρία Τεζαψίδου είναι η πιο εξειδικευμένη εν ενεργεία γεμμολόγος στην Ελλάδα, με επιστημονικό προφίλ που περιλαμβάνει εθνικό πτυχίο από το Ηνωμένο Βασίλειο και πιστοποιήσεις σεμιναρίων του διεθνώς αναγνωρισμένου Γεμμολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής , GIA.

Ταυτόχρονα είναι η πρώτη γυναίκα που έχει εκλεγεί Πρόεδρος σε πρωτοβάθμιο σωματείο και συγκεκριμένα, στη Συντεχνία Χρυσοχόων Αργυροχρυσοχόων Θεσσαλονίκης, ενώ έχει ενεργό ρόλο στην πανελλήνια ομοσπονδία και στη γενική συνομοσπονδία του κλάδου της αργυροχρυσοχοΐας, εκπροσωπώντας με πάθος τα επαγγέλματα του χώρου που τόσο αγαπά. 

Συζητήσαμε μαζί της για όλα τα σημαντικά θέματα του κλάδου της αργυροχρυσοχοΐας, αντικρίζοντας τη μεγαλύτερη εικόνα υπό ένα όχι μόνο πανελλήνιο αλλά και πανευρωπαϊκό πρίσμα.

Συνέντευξη στoν Τάσο Σπανούδη

Κυρία Τεζαψίδου, σας ευχαριστούμε που μας τιμάτε με την παρουσία σας στο περιοδικό Jewel Time. Για αρχή θα θέλαμε να μας πείτε λίγα πράγματα για εσάς και για την πορεία σας στο χώρο του κοσμήματος αλλά και του συνδικαλισμού.

Ευχαριστώ κι εγώ για τη δυνατότητα αυτής της συνάντησης, γιατί μέσα από τέτοιου είδους συζητήσεις νομίζω ότι μας δίνεται η ευκαιρία να κάνουμε και προσωπικά μια αναδρομή του ποιοι είμαστε.
Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη και είμαι η τρίτη γενιά μιας οικογένειας αργυροχρυσοχόων με ενεργή παρουσία στο κόσμημα από το 1930.

Σπούδασα σε μία σχολή αργυροχρυσοχοΐας, που τότε ήταν ΤΕΣ και ανήκε στον ΟΑΕΔ, σε ένα πλαίσιο του να βρω τι θέλω να κάνω, και μόλις μπήκα στη σχολή κατάλαβα ότι ήθελα να ασχοληθώ με αυτόν τον κλάδο. Μέσα στις διαφορετικές κατευθύνσεις ανακάλυψα τη γεμμολογία και θέλοντας να εξειδικευτώ σπούδασα στην Αγγλία ολοκληρώνοντας ταυτόχρονα δύο πτυχία και έπειτα στην Ιταλία όπου παρακολούθησα σεμινάρια σχετικά με το diamond testing, τα μαργαριτάρια και το σχέδιο κοσμήματος από το Αμερικανικό Ινστιτούτο GIA. 

Επίσης, από το 2000 ξεκίνησα να διδάσκω σε σχολές αργυροχρυσοχοΐας. 
Στην ΠΟΒΑΚΩ μπήκα αρχικά σαν ελεγκτική επιτροπή επί προεδρίας Βασίλη Ιωάννου κι έπειτα έγινα μέλος της διοίκησης με πρόεδρο το Χρήστο Γουργιώτη. Το 2008 εξελέγην πρόεδρος στη Συντεχνία Χρυσοχόων Αργυροχρυσοχόων Θεσσαλονίκης και μετά από πολλά χρόνια έπειτα από παρότρυνση του Κου Γιώργου Καββαθά, προέδρου της ΓΣΕΒΕΕ, εξελέγην εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΚΕΚ ΓΣΒΕΕ και αυτή η θητεία είναι το υψηλότερο αξίωμα που έχω λάβει ποτέ.

Η Συντεχνία Χρυσοχόων Αργυροχόων Θεσσαλονίκης είναι μια από της αρχαιότερες συντεχνίας του κλάδου με έτος ιδρύσεως το 1924. Υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο βάρος στη θέση της προέδρου, λόγω της μεγάλης σπουδαιότητας της συγκεκριμένης συντεχνίας;

Γενικότερα, επειδή είχα πολύ καλούς δασκάλους, δηλαδή ανθρώπους που πραγματικά αγαπούν τον κλάδο, δεν έχω ακούσει τη λέξη συνδικαλισμό τόσο όσο τον βλέπω γραμμένο. Έτσι κι εμένα μου αρέσει να χρησιμοποιώ περισσότερο λέξεις όπως κοινωνική προσφορά, εκπροσώπηση παραγωγικών φορέων, εκπροσώπηση μικρής βιοτεχνίας, μικρομεσαίας επιχείρησης και αυτοαπασχολούμενου. Αυτές οι λέξεις εμπεριέχουν για μένα καλύτερα το τι κάνει ένα πρωτοβάθμιο σωματείο σε μία πόλη, είτε αυτή είναι μικρή είτε αυτή είναι μεγάλη.

Όντας λοιπόν σε ένα σωματείο το οποίο λειτουργούσε πολύ οικογενειακά με απόλυτο ήθος, εχεμύθεια και εμπιστοσύνη, έμαθα αυτά ακριβώς, έμαθα δηλαδή ότι μαζί μπορούμε να κάνουμε περισσότερα πράγματα, έμαθα φράσεις που έχω χρησιμοποιήσει κατά καιρούς σε διάφορες συνελεύσεις, ότι μόνη μου μπορώ να ανέβω ένα σκαλοπάτι, μαζί μπορούμε να ανέβουμε 7. Όλοι μαζί λοιπόν ίσως μπορούμε να κάνουμε κάτι καλύτερο. 

Ωστόσο, επειδή είμαι και λίγο αγχώδης όσον αφορά το να ανταπεξέλθω στην εμπιστοσύνη τόσο σοβαρών ανθρώπων που εκπροσωπώ, από την αρχή μέχρι και σήμερα, το άγχος μου είναι το ίδιο. Δεν μπορώ να πω ότι αισθάνομαι ήσυχη. Θέλω ανά πάσα στιγμή, οπουδήποτε βρίσκομαι, να μιλάω για τον κλάδο της ελληνικής αργυροχρυσοχοΐας και αν με δει ένας αργυροχρυσοχόος οπουδήποτε στη χώρα, οπουδήποτε στην Ευρώπη, να πει: «Μου αρέσει αυτός ο άνθρωπος που μιλάει γι’ αυτόν τον κλάδο». Θέλω να χαίρεται που εκπροσωπείται από εμένα.

Έτσι, δεν μπορώ να δεχτώ ότι η δουλειά μου περιορίζεται μόνο στη Θεσσαλονίκη ή μόνο στην Ελλάδα. Στην περίοδο που ζούμε και με όλα αυτά τα μέσα που διαθέτουμε, όπως βλέπουμε τα πάντα έτσι πρέπει να αισθανόμαστε ότι μας βλέπουν κιόλας. Δεν μπορούμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Και νομίζω ότι όταν έχεις εκπροσώπηση είσαι πλέον μέρος ενός δημόσιου διαλόγου. 

Επίσης καθώς αυτή η δουλειά δεν αμείβεται, δεν έχει καμία σχέση με τον εργασιακό συνδικαλισμό και είναι εκπροσώπηση αυτοαπασχολουμένων χωρίς αμοιβή. Με αυτή τη λογική, ό, τι κάνουμε το κάνουμε από τη δική μας καθαρά αίσθηση καθήκοντος και ευθύνης.

Ποια είναι η άποψή σας σχετικά με την εκπαίδευση και την κατάρτιση του κλάδου; Είναι επαρκείς οι προσπάθειες που γίνονται ή έχουμε ελλείψεις σε αυτό τον τομέα; Και αν ναι, ποιες είναι αυτές

Στον τομέα της εκπαίδευσης στον κλάδο της αργυροχρυσοχοΐας υπάρχει μία σειρά προβλημάτων, που μαζί προκαλούν και τις ανάλογες ελλείψεις. 

Αρχικά ένα βασικό θέμα είναι το ότι δεν επικοινωνείται στα παιδιά από το σχολείο το επάγγελμα του αργυροχρυσοχόου, αλλά και τα υπόλοιπα τεχνικά επαγγέλματα. Κάποια από αυτά δεν αναφέρονται ούτε καν στα ΕΠΑΛ, και αυτό είναι κάτι που δεν ισχύει μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλη την Ευρώπη. Η απαξίωση δηλαδή προς τα τεχνικά επαγγέλματα. 

Αυτό, σε συνδυασμό με την ανάλογη απαξίωση και από το σπίτι, φέρνει σαν αποτέλεσμα την ελλιπή ενημέρωση σχετικά με τις σχολές αργυροχρυσοχοΐας, αλλά και την ανύπαρκτη αναζήτησή από την πλευρά των παιδιών. Έτσι, όλο και περισσότερες σχολές κλείνουν ή συρρικνώνονται. 

Έπειτα, ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα είναι η έλλειψη πολιτικής βούλησης για την αναβάθμιση των δημόσιων σχολών. Όταν μία κλαδική ομοσπονδία ή η ΓΣΕΒΕΕ ή ένας εκπρόσωπος έρθει σε επαφή με κάποιον υπεύθυνο του Υπουργείου παιδείας, συναντά μία διστακτικότητα ως προς το να γίνουν ουσιαστικές δράσεις που θα επιλύσουν το ζήτημα. Από την άλλη, βλέπουμε την αναβάθμιση των σχολών του ΟΑΕΔ, οι οποίες είχαν παραγκωνιστεί εδώ και πολλά χρόνια, με μία συνολική βελτίωση όλων των δομών της ΔΥΠΑ, καθώς γίνονται και κτιριακές ανακαινίσεις και βλέπουμε πλέον παιδιά που φοιτούν στη ΔΥΠΑ του Ωραιοκάστρου ή των Αθηνών, να παίρνουν διακρίσεις και βραβεύσεις σε διαγωνισμούς τόσο της χώρας, όσο και του εξωτερικού.

Άρα η λύση σε όλα αυτά είναι η μεγαλύτερη πίεση προς την πολιτεία;

Νομίζω ότι θα πρέπει να αλλάξει λίγο η οπτική του ότι δε χρειαζόμαστε τόσο τα τεχνικά επαγγέλματα. Αν εξαιρέσουμε τον τουρισμό και την εστίαση που θεωρούνται το βαρύ πυροβολικό του ελληνικού ΑΕΠ, η ελληνική αργυροχρυσοχοΐα προσφέρει ένα τεράστιο ποσοστό ΑΕΠ στη χώρα μας. Και έχουμε πολύ αξιόλογους Έλληνες δημιουργούς, αναγνωρισμένους σε όλο τον κόσμο. 

Νομίζω λοιπόν ότι το πιο σημαντικό είναι να αρχίσει να μπαίνει στο μυαλό των παιδιών ότι υπάρχει και αυτή η επιλογή. Για παράδειγμα, λέγαμε στην πανελλήνια συνομοσπονδία να εκτυπώσουμε ένα βιβλιαράκι που θα εκδίδεται στα μουσεία με τον τίτλο «ζωγραφίστε το κολιέ». Να μπει αυτό από την προσχολική ηλικία, να επικοινωνείται στα μικρά παιδιά ότι υπάρχει αυτό το επάγγελμα. Να ξεκινήσει από τη ζωγραφιά και μετά να γίνονται επισκέψεις.

Πόση ευθύνη θεωρείτε ότι υπάρχει στους συλλόγους, στις συντεχνίες και κατ’ επέκταση στην ομοσπονδία του κλάδου; Για το κομμάτι της επικοινωνίας προς τον κόσμο.

Ευθύνη σίγουρα έχουμε όλοι, και οι σύλλογοι και οι συντεχνίες και η ομοσπονδία. Για εμένα οι ελεύθεροι επαγγελματίες που ασχολούνται με την αργυροχρυσοχοΐα είναι ήρωες, γιατί το κάνουν μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο απομόνωσης, τρομοκρατίας και μεγάλης ανασφάλειας και αβεβαιότητας ύστερα από τη δεκαετή οικονομική κρίση. Οι πολύ γρήγορες αλλαγές, το συχνά εναλλασσόμενο φορολογικό και νομοθετικό πλαίσιο, οι νέοι αυξανόμενοι φόροι, αποδυναμώνουν τα ελεύθερα επαγγέλματα και ο κόσμος πολύ συχνά θα προτιμήσει να δουλέψει στο δημόσιο με λιγότερα χρήματα προκειμένου να νιώθει πιο ασφαλής. Έτσι, το γεγονός ότι η ελληνική αργυροχρυσοχοΐα, με τα 6.500 χρόνια ιστορίας, έχει καταφέρει να συντηρηθεί στους καιρούς της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, αποδεικνύει για εμένα ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται στο χώρο τον αγαπούν πραγματικά και όσοι ασχολούνται σοβαρά με τον κλάδο αναλαμβάνουν τις ευθύνες που τους αναλογούν. Υπάρχουν άλλα θέματα όμως, όπως ο φόρος πολυτελείας, που μας καθιστούν μη ανταγωνιστικούς.  

Μιλήστε μας λίγο για τα προβλήματα που απασχολούν σήμερα τις μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, αυτά τείνουν να βελτιωθούν ή βρισκόμαστε σε ένα δρόμο που αυξάνονται; 

Τα προβλήματα των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων συνοψίζονται ως η απόλυτη περιγραφή του «one man show» και νομίζω ότι είμαστε κάτω από το ίδιο πέπλο που σκεπάζει όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις σε εργατικό δυναμικό, και τεράστια προβλήματα που έχουν προκύψει με το σχέδιο Πισσαρίδη που πέρασε επί κορονοϊού. Φαίνεται πλέον ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δε χρειάζονται στην Ευρώπη, με το επιχείρημα ότι κοστίζουν πολύ και όλες οι πολιτικές πρακτικές υποτιμούν πλέον και το συνδικαλισμό. Όμως, όσο γινόμαστε λιγότεροι τόσο μικραίνει κι η δύναμή μας και πρέπει να αναφέρουμε ότι έχουν βγει έρευνες που λένε ότι η μικρή και μικρομεσαία επιχείρηση είναι αυτή που πραγματικά στηρίζει την οικονομία. 

Είναι γεγονός ότι η ακρίβεια έχει οδηγήσει σε μία μεγάλη έλλειψη κατανάλωσης κι αυτό έχει πλήξει τον κλάδο μας αρκετά. Είναι σωστός ο τρόπος που το ερμηνεύουμε ή υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες;

Γενικότερα παραδοσιακά είμαστε ένας χρυσόφιλος λαός. Δηλαδή, εκτός του ότι αγοράζουμε κοσμήματα για να κοσμήσουμε συγκεκριμένες όμορφες στιγμές όπως γάμους και βαφτίσια, έχουμε μία κουλτούρα να χρησιμοποιούμε το χρυσό ως πολύτιμο αποταμιευτικό αγαθό. Παραδοσιακά, αυτό που έλεγαν οι γιαγιάδες μας ήταν να έχουμε ένα σπίτι αλλά να έχουμε και χρυσό για τις δύσκολες περιόδους και αυτό είναι κάτι που μέσα στον κορονοϊό έγινε λίγο πιο αισθητό. 

Ωστόσο όσο αφορά τα κοσμήματα, μας λείπει το branding και η κουλτούρα του να τα αγοράζουμε τόσο στον εαυτό μας ως δώρα ή στους άλλους αντί για ακριβά παπούτσια, ρούχα ή άλλα αντικείμενα. Το κόσμημα είναι κάτι που μένει, κι όμως φαίνεται πως δεν το επιλέγουμε τόσο συχνά όσο οι Ιταλοί για παράδειγμα, ακόμη κι αν έχουμε την οικονομική δυνατότητα. 

Επομένως, νομίζω ότι αυτό είναι το αποτέλεσμα μίας μακράς πορείας, που ξεκίνησε από την ακρίβεια και σε συνδυασμό με την έλλειψη σωστού branding, έφτασε χρόνο με το χρόνο το κόσμημα να μην υπάρχει σαν επιλογή. Και δε νομίζω ότι φταίει το ότι είμαστε είδος πολυτελείας.

Επομένως αν θεωρήσουμε ότι το πρόβλημα είναι το branding και η επιλογή του καταναλωτή, ποια είναι η επίλυσή του; Τι μπορούμε να κάνουμε συλλογικά για να το αντιστρέψουμε;

Απαραίτητο είναι να υπάρχει η πολιτική βούληση να στηριχτεί ο κλάδος της ελληνικής αργυροχρυσοχοΐας, με εθνικές συμμετοχές σε εκθέσεις επιδοτούμενες, χωρίς το ΦΠΑ για την κατασκευή πολύτιμων μετάλλων,- όπως ισχύει στην Ιταλία εδώ και πάρα πολλά χρόνια-, και με άλλους τρόπους χρηματοδότησης νέων επιχειρηματιών, όπως το ΕΣΠΑ. Γνωρίζω ότι το ΕΣΠΑ έχει βοηθήσει πάρα πολλούς μικρούς επιχειρηματίες και εργαστήρια που ήθελαν να αγοράσουν πιο εξειδικευμένο εξοπλισμό και το έκαναν και όντως εξελίχθηκαν.

Χρειάζεται λοιπόν η πολιτική βούληση για την ενίσχυση της εξαγωγικής δραστηριότητας άμεσα, όχι έμμεσα, με στοχευμένη διαφήμιση του ελληνικού κοσμήματος με οπτικοακουστικά υλικά και με την ενίσχυση των συμμετοχών σε εκθέσεις του εξωτερικού. 

Τα μεγαλύτερα προβλήματα του κλάδου και ίσως κυρίως για τα εργαστήρια και τους κατασκευαστές είναι α) η χρηματοδότηση (που δεν υφίσταται), β) η φορολογία και γ) το ιδιωτικό και δημόσιο χρέος (ρύθμιση οφειλών). Συμφωνείτε; Ποιες λύσεις θα μπορούσαν να λειτουργήσουν;

Κοιτάξτε, οι λύσεις σε όλα αυτά τα θέματα, που είναι πράγματι πολύ βασικά για τον κλάδο μας, πρέπει να έρθουν από την πλευρά της Πολιτείας. Προτάσεις υπάρχουν πολλές, όμως υστερεί στην πράξη και για αυτή την κατάσταση υπάρχουν δύο τινά. Είτε δεν μπορεί, είτε δε θέλει να προσφέρει λύσεις.
Και εγώ νομίζω ότι πλέον δεν μπορεί. Είμαστε τόσο έντονα συνδεδεμένοι με όλη την ευρωπαϊκή κοινότητα, που οι υποχρεώσεις μας είναι περισσότερες από τις διεκδικήσεις μας. Νομίζω ότι είμαστε σε ένα γενικότερο πλαίσιο διαρκών εξελίξεων, όπως οι πόλεμοι, η αύξηση της ενέργειας και οι δασμοί του Τραμπ, που δεν μπορούμε να μείνουμε ανέγγιχτοι. Ασφαλώς και είμαστε άρρηκτα συνδεδεμένοι με όλο αυτό που λέγεται ευρωπαϊκή κοινότητα και με όλα αυτά τα προβλήματα.

Οπότε νομίζω ότι μας έχουνε βάλει σε ένα τρόπο σκέψης περίπλοκο, γιατί δεν μπορούν να μας δώσουν συγκεκριμένες απαντήσεις και συγκεκριμένες λύσεις. Και δε νομίζω ότι έχει να κάνει με διπλωματικές τοποθετήσεις και με κομψές παρουσιάσεις. Δε μπορώ να πιστέψω ότι υπάρχει πρωθυπουργός που να μη θέλει έναν κλάδο στη χώρα του. Και ιδίως έναν τόσο δυνατό και ιστορικό κλάδο, όπως η αργυροχρυσοχοΐα. Απλά νομίζω ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει μία πρόταση που να έχει μία στρατηγική κι ένα τελικό αποτέλεσμα.

Όταν βουλιάζει ένα καράβι αρχίζουμε να πετάμε πράγματα, και αισθάνομαι ότι αυτό συμβαίνει τώρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Πετάμε πολλά πράγματα, τα οποία όμως είναι χρήσιμα και η δική μου αντίληψη είναι ότι αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μεγαλώνει η ψαλίδα και να χάνεται η μεσαία τάξη, η οποία στην Ελλάδα ήταν κατ’ εξοχήν το μεγαλύτερο ποσοστό.
Εν κατακλείδι, όπως είχε δηλώσει και ο Πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ κ. Γιώργος Καββαθάς «το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η έλλειψη οικονομικής δημοκρατίας στη χώρα».

Θεωρείτε ότι το πάγιο αίτημα του κλάδου για την κατάργηση του άδικου μνημονιακού φόρου πολυτελείας, μπορεί να βρει έφορο έδαφος, με τον νέο Υπουργό Οικονομικών κ. Πιερρακάκη;

Δε νομίζω ότι έχει να κάνει με το άτομο που είναι στο Υπουργείο, νομίζω ότι είναι καθαρά θέμα πολιτικής. Νομίζω ότι και αυτό υπάγεται στο γενικότερο κλίμα της έλλειψης πολιτικής βούλησης και συμπεριλαμβάνει πολλά θέματα από πίσω. Τώρα ανακοινώνουν ότι θα μπει φόρος πολυτελείας και σε άλλα πράγματα που δεν είχαν ως τώρα.
Πάντως η θέση της ΠΟΒΑΚΩ, με την οποία συμφωνούμε και ως ΓΣΕΒΕΕ, είναι πως αν ο νέος Υπουργός δε δεχτεί την κατάργηση του φόρου, να μεγαλώσει τουλάχιστον την τιμή των αντικειμένων στα οποία επιβάλλεται, γιατί πλέον η πρώτη ύλη έχει αυξηθεί πάρα πολύ.

Ποιο είναι το επόμενο βήμα για την πρώτη γυναίκα που έφθασε ψηλά στην συνδικαλιστική ιεραρχία? Μήπως να πολιτευθεί;

Η αλήθεια είναι πως έχω αρκετά σχέδια για τον επόμενο χρόνο. Θα ήθελα να ξανασυμμετάσχω σε ένα παγκόσμιο διαγωνισμό, το A Design Award & Competition, όπου παλαιότερα είχα βραβευτεί. 
Και τέλος, όσον αφορά την ενασχόληση με την πολιτική, δε θα πω ποτέ όχι. Επειδή όμως είμαι παιδί της ομάδας και δεν έχω μάθει να δουλεύω ατομικά, αν έβρισκα μια ομάδα να με αντιπροσωπεύει και να νιώθω δημιουργική μέσα της, θα το σκεφτόμουν νομίζω σοβαρά.